2.2 Prijsontwikkeling
Bij de begroting 2022 is besloten om met ingang van 2022 jaarlijks prijscompensatie toe te passen voor zowel exploitatie als investeringen. Hiervoor is een stelpost indexering opgenomen in de begroting. Bij de begroting 2025 zijn voor beheer en onderhoud en openbaar vervoer inschattingen gemaakt op basis van CBS prijsindexcijfer voor GWW (Grond-, weg- en waterbouw) respectievelijk de LBI (Landelijke Bijdrage Index). Op basis daarvan zijn voor het jaar 2025 middelen beschikbaar gesteld vanuit de stelpost.
Voor aanleg en verbetering is in het PZI na deze Voorjaarsnota nog € 85,1 miljoen investeringskrediet beschikbaar voor het compenseren van projecten voor prijsontwikkeling. Diverse investeringsprojecten worden gecompenseerd voor prijsontwikkeling (zie beleidsprestatie 2-1-4 en 2-1-5). Naar verwachting zal deze reservering in 2027 volledig zijn benut. Vanaf dat moment zal voor compensatie prijsontwikkeling een beroep moeten worden gedaan op de stelpost indexering in de begroting als er geen middelen beschikbaar zijn in het PZI door bijvoorbeeld vrijval op lopende en/of afgeronde projecten.
De compensatie van investeringskredieten vindt achteraf plaats op basis van daadwerkelijke ontstane tekorten door prijsontwikkeling. Of projecten gecompenseerd dienen te worden voor prijsontwikkeling, wordt bijvoorbeeld duidelijk op het moment dat voor een project een nieuwe kostenraming wordt gemaakt met een actueel prijspeil (bij een faseovergang, nieuw besluit en aanbesteding). Bij projecten in de realisatiefase geldt dat de opdrachtnemer op basis van contractuele afspraken prijsontwikkeling mag declareren.
Het risico op een tekort is aanwezig bij alle projecten, die naar de uitvoeringsfase gaan of daar al in zitten tot en met oplevering. Compensatie van tekorten in de uitvoeringsfase zijn in veel gevallen onvermijdelijk. Voor een tekort bij de overgang naar de uitvoeringsfase is theoretisch nog een versobering mogelijk, zodat een project binnen de financiële kaders kan worden uitgevoerd. In de praktijk zal dit echter niet altijd mogelijk of wenselijk zijn, omdat dit een groot effect kan hebben op de doelstellingen van en draagvlak voor een project. Bij projecten in de initiatief- en verkenningsfase wordt standaard geen compensatie toegepast omdat in die fases nog geen stabiele scope is en er nog veel keuzes te maken zijn.
Indien voor subsidies indexering is afgesproken, dan wordt tot aan het moment van subsidieverlening de afgesproken bijdrage jaarlijks geïndexeerd met de afgesproken index (bijvoorbeeld index bruto overheidsinvesteringen of grond-, weg- en waterbouw). Bij de subsidieverlening wordt voor de looptijd van het project vooraf een jaarlijks percentage afgesproken. Bij de subsidievaststelling wordt de daadwerkelijke prijsontwikkeling verrekend.
Bij extreme prijsstijgingen of -dalingen biedt het indexeringsbeleid de mogelijkheid om extra middelen toe te voegen of te onttrekken vanuit de stelpost. In eerste instantie zullen de verschillen moeten worden opgevangen binnen het PZI of de Ambitie Bereikbaar Zuid-Holland.